In het laatste stukje over de stadsderby tussen SC Dordrecht en De Willige Dame heb ik voor de niet schakers een klein kijkje willen geven hoe het er tijdens een match aan toe gaat en hoe wij schakers met elkaar omgaan. Vandaag wil ik een klein kijkje geven hoe het op mijn werk (in de Rotterdamse haven) er aan toe gaat, hoe havenbonken met elkaar omgaan en dat die, 2 werelden op zich, nèt een ietsje pietsje uit elkaar liggen.
Maar eerst wil ik vooral de overeenkomsten benadrukken, want in principe is het startritueel van een beginnende werkdag en een aanvangende wedstrijd hetzelfde. Je arriveert iets voor tijd, neemt een bak koffie, je begroet de aanwezigen en je gossipt elkaar wat bij. Op een schaakavond bij DWD is het vaak Jaap Mol die je als eerste begroet door enkel je voornaam te noemen (precies hetzelfde doet hij als je weer het pand verlaat en op zijn collega's Piet en Nico na ken ik eigenlijk helemaal niemand die dat zo doen, maar dat terzijde) daarna praat je wat met je clubgenoten over je laatste prestaties of bijvoorbeeld over wat voor een schitterende partij Magnus Carlsen weer heeft gespeeld.
Op het werk eigenlijk hetzelfde tafareel. (Magnus Carlsen wordt alleen vervangen door Feyenoord) Vandaag bij aankomst is het Jamal die mij het eerst begroet. "Zo klootzak, hoe gaat het nou met jou? Ouwe teringhond!" Hij glimlacht erbij en kijkt me allervriendelijkst aan. Daarna gaan de gesprekken meestal over wat voor een fijne of rotte boten er gisteren voor de kant lagen en wie een beetje bekend is met havenvocabulair weet dat het woord rot amper voorkomt en dat rot meestal vervangen wordt met nare woorden, die slecht voor de gezondheid zijn.
Jamal is dus geen uitzondering. Ik ken hem als iemand met een opgeruimd karakter, altijd vriendelijk en door niets of niemand van zijn stuk te brengen. Hoe komt het dan dat juist deze nette huisvader (want hij begroet iedereen met genitaliën gevolgd door een zieke viervoeter) voor zulke ordinaire taal kiest? Simpel: toen hij ongeveer 15 jaar geleden van Marokko naar Nederland emigreerde was het de tijd van de Aziatische economische "boom" (die even later ook dramatisch instortte) havenpersoneel was niet om aan te slepen en zodoende kon hij, amper zijn koffers uitgepakt, direct aan de slag aan de kade. Hij sprak toen nog geen één woord Nederlands en tot de dag van vandaag is het te horen dat hij zijn taalcursus op het werk heeft gevolgd. Hij heeft er een goed gevoel voor want er mankeert helemaal niets aan zijn Algemeen Onbeschaafd Nederlands.
Wat er wel heel anders aan toe gaat is het inhouden(schaken) en het uiten(haven) van emoties. Als je tijdens je partij huizenhoog gewonnen staat ga je uit respect voor je tegenstander het niet uitkraaien van plezier en uit respect voor jezelf steek je ook je ogen niet uit als je zojuist een slechte zet hebt gedaan. Je wilt niet eens laten blijken wat je van jouw en zijn/haar stelling vindt. Je probeert met een hard en ernstig nadenkende pokerface je tegenstander te overtuigen dat je zowel de stelling en je psyche totaal onder controle hebt.
Wanneer er schepen met weinig of geen werkzaamheden voor de kant liggen kraait men het juist uit van plezier en is de sfeer flink uitgelaten. Er wordt gekaart, TV gekeken, geslapen of je kan zelfs doorbetaald eerder naar huis. Met zware en hectische werkzaamheden, personeel tekort of slecht weer verandert de sfeer in een waar slagveld waar de inslagen van de meest vreselijke ziektes van verre te horen zijn. Een ware nachtmerrie voor iedereen die de bond tegen het vloeken een warm hart toedraagt. Als u zich afvraagt of er dan geen mensen zijn die daar enorm van schrikken en hoe ik ermee omga dan kan ik dat het best uitleggen via deze zuiver hypothetische schets.
Vroeger woonde ik dichtbij een spoorlijn. s'Avonds in de stilte kon je het goed horen als er een goederentrein voorbij denderde. Als ik dan mensen op bezoek had schrokken ze zich een hoedje want ze herkenden het geluid niet. Het viel mij dan op dat je van zoiets kan schrikken, ik hoorde het zelf totaal niet meer.
Anyway...Jamal en Jaap Mol hebben dus een voor hen typerende wijze van begroeten. Door sommige collega's word je enkel begroet door een boer en/of een scheet. Typisch kerels onder elkaar zou een vrouw denken. Inderdaad, de haven bestaat voor 95% uit mannen. Maar dat mag geen verklaring zijn, want ook de schaakwereld heeft ongeveer hetzelfde percentage heren. Het zijn denk ik de heersende etiquettes waar je je aan wil passen. Ook al is het niet de manier van omgaan die je zelf zou prefereren, niemand is op zijn werk of op de club graag het buitenbeentje.
Wordt er dan in de haven dan echt geen enkele vloek geschuwd? Beslist wel! Scheldwoorden beginnend met een A worden als bijzonder onaangepast beschouwd. Welke scheldwoorden er met een A beginnen? Denk vooral aan onze hoofdstad en alles wat er vandaan komt.
